Vloeken in boeken

Over Jan Jaap Karsten

Schrijver in mijn dromen. Basisschooldirecteur. Ex-leraar Nederlands. Vader. Man. In omgekeerde volgorde. Denk ik.
5/5 - (1 stemmen)

‘Gij zult den naam des HEEREN uws Gods niet ijdellijk gebruiken; want de HEERE zal niet onschuldig houden, die Zijn naam ijdellijk gebruikt.’

Dit gebod zal elke christen onverkort erkennen en waar mogelijk in zijn leven eerbiedigen. Als het gaat om de woorden die hij zelf uitspreekt, is dat over het algemeen goed te doen. Vloeken voegen niks toe in een normaal gesprek en als het al nodig is om woorden kracht bij te zetten, dan hebben we een heel arsenaal aan onschuldige alternatieven.

csm_Bond-tegen-Vloeken_46f653c63bDe vraag waar veel christenen wel mee worstelen is de vraag in hoeverre ze zichzelf bezondigen als ze bloot worden gesteld aan een vloek. Elke christen zal de moeilijkheid van het moment herkennen: je hoort iemand vloeken en je vraagt je af of je er nu onversaagd op moet duiken en de vloeker terecht moet wijzen, of dat je beter op een tactisch moment en wellicht na herhaaldelijk vloeken met zo iemand onder vier ogen in gesprek gaat. Het eerste kan immers voor nog meer woede en vloeken zorgen, maar het tweede komt er wellicht nooit van. In elk geval zal op een christen de vloek een schokkende uitwerking hebben en hij zal er voor zichzelf zeker afstand van nemen. Zie de site van de Bond tegen Vloeken voor meer info.

Maar nu over boeken, want daar gaat het op onze website over. Het kan zijn dat je een boek ter hand neemt, dat je met plezier leest, maar op pagina zus en zoveel staat opeens een vloek. Misschien een bastaardvloek, misschien voluit, maar er staat een vloek. Wat doe je dan? Doorstrepen?  Zeker als het gaat om een eigen exemplaar zijn veel mensen gewend een vloek onleesbaar te maken. Een kleine daad van verzet en je weet dat je die specifieke vloek in dat boek in elk geval niet meer onder ogen krijgt. Maar dit is lang niet altijd mogelijk. Er zijn voorbeelden bekend van bibliotheekboeken die met allemaal type-ex erin werden ingeleverd, maar de bieb wordt daar zeker niet blij van. En het kwaad is al geschied: de vloek is aangekomen.

Je kunt ook besluiten een boek niet verder uit te lezen. Je sluit je dan verder af voor de mogelijkheid opnieuw met een vloek geconfronteerd te worden. Maar ja, misschien was het wel de laatste vloek in dit boek en staat er in het volgende boek dat je leest wel juist nog een.

Veel mensen besluiten dan maar uitsluitend boeken van christelijke uitgeverijen te lezen. De kans dat ze daarin een vloek tegenkomen, is nihil. Toch is dat ook wat kortzichtig: je beperkt je daarmee enorm, want alle uitstekende boeken zonder vloeken die bij een niet-christelijke uitgever zijn verschenen vallen dan buiten je blikveld. En niet zelden heb ik een boek gelezen waar ik vierkant achter de strekking kon staan, maar toch werd geconfronteerd met vloeken. Het zwijgen van Maria Zachea van Judith Koelemeijer, om er maar eens een te noemen.

Dan is er nog de redenering dat een vloek in een boek in een bepaalde context wordt gedaan. Als de slechterik van het verhaal vloekt, dan past dat binnen de realiteit. Zeker serieuze romans, waarin een natuurgetrouwe dialoog wordt nagestreefd, gebruiken vloeken om maximaal realisme te bereiken. Nog steeds niet goed, maar wel verklaarbaar en ook binnen de kaders van het boek veroordeeld.

Een ieder besluite voor zichzelf hoe hij er mee om wil springen. Ik neem aan dat elke christelijke lezer afstand neemt van elke vloek die hij onder ogen krijgt, maar dat het handelen vervolgens kan verschillen. Op Boeken Bloggenderwijs waarschuwen wij de lezer voor de aanwezigheid van vloeken en andere onbijbelse zaken. Hieronder de categorieën uitgewerkt:

  • Geen opmerkingen: volgens ons geen noemenswaardige opmerkingen.
  • Functioneel grof taalgebruik: grof of plat taalgebruik dat binnen de context van het boek impliciet of expliciet wordt veroordeeld, maar dat is gebezigd om een hoge mate van realisme na te streven.
  • Onnodig grof taalgebruik: grof of plat taalgebruik dat binnen de context van het boek niet wordt veroordeeld, en in geen enkel opzicht bijdraagt aan de kwaliteit van het verhaal.
  • Vloeken: oneerbiedig gebruik van de naam van God.
  • Bastaardvloeken: afgeleiden van de naam van God worden gebruikt.
  • Bevat expliciete erotiek: bevat expliciete erotiek, waarbij seksuele handelingen expliciet worden beschreven of het menselijk lichaam vanuit erotisch oogpunt wordt geobjectiveerd.

Geef een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.