Alan Gratz | De jongen die tien concentratiekampen overleefde

 

Gemarteld, uitgehongerd, vernederd, eenzaam en ontheemd. Woorden die het leven tekenen van ‘de jongen die tien concentratiekampen overleefde’. In 1939 vallen de Duitsers Polen binnen. Yanek, de hoofdpersoon, is dan tien jaar oud. Vanaf dat moment verandert zijn leven in een catastrofe.

Kent u de namen? Krakau, Plaszów, Wieliczka, Trzebina, Birkenau, Auschwitz, Sachsenhausen, Bergen-Belsen, Buchenwald en Gross-Rosen. Plaatsen waar mensen, met name Joden, veranderden in nummers. Locaties waar menigeen het bestaan niet van wist en waar dieren vriendelijker werden behandeld dan mensen. Al deze plekken heeft Yanek, in zes jaar tijd, bezocht. Hij ontmoette daar Amon Goeth, de meedogenloze kampcommandant die ’s ochtends zijn schietoefeningen deed en daarbij gevangenen doodde. Ook stond Yanek oog in oog met het nazi-monster, Josef Mengele. Toen de Duitsers (tussen herfst 1944 en april 1945) de sporen van de vernietigingskampen wilden uitwissen, werden de gevangenen verhuisd. Yanek moest, in de winter, op blote voeten vele honderden kilometers lopen. Tijdens deze marsen vielen er tienduizenden doden, maar…hij overleefde.

Het zal u opvallen dat bovenstaande alinea geschreven is in verleden tijd. Het verhaal van Yanek is dan ook daadwerkelijk geschiedenis. Het is het verhaal van gevangene B-3087, Jack Gruener. Hoewel de auteur veel vrijheid heeft genomen (met toestemming van Jack) in het verhalen van deze geschiedenis zodat het beeld van de holocaust completer wordt, is dit boek er een die de lezer tot tranen toe roert.

Het is de ervaren Alan Gratz (in 1972 geboren te Knoxville, Tennessee) gelukt om de verschrikkingen van de holocaust weer te geven. Het boek leest als een ooggetuigenverslag en je legt het niet zomaar aan de kant. De lezer valt van de ene weerzinwekkende gebeurtenis in een andere, totdat de vrijheid er abrupt een einde aan maakt. Het contrast tussen holocaust en vrijheid wordt op treffende wijze verwoord:

“Met hoeveel mensen moet ik hierin slapen?’ vroeg ik. Hij (Amerikaanse soldaat, EJV) keek me verbaasd aan. ‘Met niemand,’ zie hij. ‘Het is jouw bed.’
Een bed helemaal alleen voor mij! Toen – het ene wonder na het andere – gaf hij me een deken, een kussen en lakens.
(…)
Ik wist niet eens meer hoe het was om iets zachts aan te raken. De soldaat hielp me en ik klom voorzichtig mijn nieuwe bed in. Een echte matras, met veren! Mijn lichaam zakte helemaal weg en mijn hoofd viel in het kussen.
Wat een luxe!” 

De jongen die tien concentratiekampen overleefde, een must-to-read. Om nooit meer te vergeten en om te beseffen wat ware vrijheid is.

 

Hedlund, Jodi | Baken van hoop

Jody Hedlund, Baken van hoopEen dosis vrouwelijk lef, een star schoolbestuur dat niet gewend is aan een vrouwelijke docent en een stel ondeugende kinderen die vinden dat het hoog tijd is dat hun vader naar andere vrouwen gaat kijken, in plaats van te treuren om hun overleden moeder. Jody Hedlund heeft een heel aantal romans op haar naam staan. Baken van hoop is een los te lezen vervolg op haar romans De lichtwachter en Water en vuur.

Verhaallijn

Vol goede moed heeft Tessa Taylor gesolliciteerd naar een functie als onderwijzeres in een mijnwerkersstadje in het noorden van Michigan. Dit is de perfecte kans om opnieuw te beginnen. Ondanks alle waarschuwingen: ‘Iedereen had haar gewaarschuwd dat ze naar de beschavingsgrens verhuisde’. Als ze na vier dagen reizen aankomt op het eiland, krijgt ze meteen bij aankomst te horen dat ze niet welkom is. Want er hoort een man voor de klas te staan en geen vrouw. Toch begint voor het schoolbestuur de tijd te dringen. De winter, die streng is, staat immers op het punt te beginnen. Na lang overleg wordt er besloten dat ze mag blijven totdat er een nieuwe, mannelijke onderwijzer gevonden is. Tessa is dolgelukkig en is vastbesloten te laten zien dat zij als vrouw heel goed in staat is om onderwijs te geven aan de kinderen van het mijnwerkersstadje. Ondertussen proberen twee kinderen uit de klas haar te koppelen aan hun vader. Tot haar verbazing is er nóg een man die interesse in haar toont. Het wordt ingewikkeld als blijkt dat de beide mannen ook nog eens broers van elkaar zijn. En dan krijgt ze het gevoel dat iemand haar steeds volgt…

Een adembenemend boek. En wát een moed om als vrouw zijnde te proberen strakke tradities te doorbreken. Ik heb heel erg genoten van dit boek.  Hedlund heeft met dit verhaal opnieuw een prachtige roman geschreven over moedige vrouwen.