Waling, Geerten | Zetelroof

Geerten Waling - ZetelroofIn zijn nieuwste boek schrijft Geerten Waling over een veelbesproken onderwerp, zetelroof. De in 2016 gepromoveerde historicus schrijft een reflectie op het huidige kiesstelsel van Nederland. Hij doet dit vanuit het fenomeen ‘zetelroof’.

Zetelroof heeft bij veel mensen een negatieve connotatie, wellicht veroorzaakt door de media. In de inleiding stelt Waling direct zijn twijfels bij deze beeldvorming: “Laten we de beeldspraak eens omdraaien: het is niet het Kamerlid dat een zetel rooft, maar het is de politieke partij die zich hier bij voortduring aan schuldig maakt”. Is zetelroof een bug (systeemfout) of een fix (systeemherstel), is dan ook de hoofdvraag van dit boek.
In het eerste deel van het boek beschrijft Waling de opkomst van politieke partijen. Met heldere zinnen en passende voorbeelden beschrijft hij onze parlementaire geschiedenis, met als rode draad het fenomeen ‘zetelroof’.

Het tweede deel beschrijft de geschiedenis van 100 jaar zetelroof. Waling neemt tien ‘zetelrovers’ tussen 1917 en 2017 onder de loep. Parlementariërs als Henri van Groenendael, de Groep Gortzak, Tunahan Kuzu, Jacques Monasch en natuurlijk de meest succesvolle ‘zetelrover’ van de afgelopen eeuw, Geert Wilders, passeren de revue. Naast het beschrijven van de maatschappelijke context heeft Waling ook oog voor de persoonlijke motieven van ‘zetelrovers’. Ook schrijft hij over de houding van de betrokken politieke partijen. Door deze combinatie is de politieke situatie voelbaar.

Het derde deel bevat allerlei feitelijke informatie rondom zetelroof, zoals een lijst met alle zetelrovers sinds 1917 en natuurlijk de literatuurlijst. Hierdoor worden veel gegevens controleerbaar en getuigt dit alles van een gedegen onderzoek, zoals we mogen verwachten van Geerten Waling.

Met Zetelroof heeft de lezer een uitstekend boek in handen. Lezers die een antwoord zoeken op de vraag of zetelroof een probleem of veiligheidsklep is, zullen het vinden in dit boek. Tegelijkertijd biedt het een prachtige inkijk in de dagelijkse praktijk van 100 jaar Nederlands Parlement. Door de prettige manier van formuleren, de heldere verhaallijn en goed gekozen voorbeelden leest dit boek prettig weg.

Met Zetelroof heeft Geerten Waling een door beeldvorming vertroebeld fenomeen van glans voorzien. Chapeau!

Dolen, van H.L. | Passie, intriges en politiek

56558_9789025307394_cvr‘De keizerinnen werden geacht over de volgende deugden te beschikken: grootmoedigheid, bescheidenheid, mededogen en voor alles zelfbeheersing. Fysieke schoonheid is onmisbaar. Wereldse ijdelheid moesten zij verwerpen, want ‘die leidde rechtstreeks naar de hel’.'(…)

Hein van Dolen beschrijft in een pakkend, handzaam formaat de levens van tien keizerinnen van het Byzantijnse rijk. 12 eeuwen vergeten geschiedenis… Vrouwen die zeer divers van aard zijn, van schoonheid, van daden, van regeringswijze, tja, eigenlijk in van alles verschillen. Opmerkelijk in deze geschiedbeschrijving is dat elk meisje in Constantinopel keizerin kon worden: ‘Zij konden geselecteerd worden via een zogeheten bruidsshow of schoonheidswedstrijd waardoor zelfs meisjes van geringe komaf een kans kregen om lid van het keizerlijk huis te worden.’ De talentenjachten van deze tijd zijn er niets bij.

De opbouw van het boekje dat zo’n 160 pagina’s beslaat is zeer helder. Een korte maar duidelijke inleiding plaatst het onderwerp van dit boekje in de tijd. De contouren van het Byzantijnse rijk en de plaats die de keizerinnen hier innamen wordt geschetst. Na deze introductie volgt een Vooraf.

Voor een goed begrip van dit boekje wordt hierin nader uitleg gegeven over de gebruiken van die tijd aan het hof, de functies van de koninklijke dames en de godsdienstige kwesties die destijds een rol speelden. Hierna volgen de tien persoonlijke portretten van de vrouwelijke regeerders. Toch bekruipt je het gevoel dat de intro en het Vooraf best samen hadden kunnen gaan in een langer voorwoord. Het voelt een beetje onhandig. Dat zegt tegelijkertijd iets over het gevoel tijdens lezing van dit boekje. Het leest niet prettig, de taal stokt. Het is dan ook geen smeuig verhaal maar eerder een opsomming van droge en minder droge feiten. In tien kleine portretten trekken de keizerinnen aan het geoefende lezersoog voorbij.

De auteur heeft veel gevoel voor historie maar weet dit niet voldoende over te brengen op de lezer. Dit boekje spreekt geen groot publiek aan. Het is taaie kost. Voor de echte historici zal dit boekje een aardigheidje zijn, misschien zelfs onderwerp voor nader onderzoek. De schrijver geeft nog wel spraakmakende titels mee aan de tiental portretten, zoals: de slecht befaamde Theophano, de hoogbegaafde Anna Komnena, de veelbesproken Theodora.

Een saillant detail uit het Vooraf laat zien dat sommige zaken echt van alle tijden en plaatsen zijn: ‘(…) en de zesde-eeuwse geschiedschrijver Prokopius (…) geeft ons nadere bijzonderheden over de hooligans. Hij vertelt hoe de fanatieke aanhangers hun baard en snor lieten staan en hun hoofdhaar van voren afschoren, terwijl ze het aan de achterkant onverzorgd lieten groeien. Zij hulden zich in gewaden met wijde pofmouwen die eigenlijk te opzichtig voor hun stand waren. (…)’ Tja, behalve de overeenkomsten zijn de verschillen met vandaag opzienbarend… en humoristisch!

Eerder geplaatst op www.hebban.nl