Reijnders, Maarten | Complotdenkers

Maarten Reijnders - ComplotdenkersMet de komst van Donald Trump als nieuwe president van de USA neemt het geloof in complotten en complottheorieën weer toe. De weg naar de top die Trump bewandelde, evenals diezelfde weg voor zijn tegenstandster Hillary Clinton, is voer voor complotdenkers. Ziehier het onderwerp van het boek Complotdenkers: hoe gevaarlijk is het geloof in samenzweringstheorieën? Maarten Reijnders verdiepte zich erin.

Journalist Maarten Reijnders sprak verschillende complotdenkers over hun (eigenaardige) complottheorieën. Je leest over een veroordeelde ex-journalist die de jacht ontketend heeft op pedo-netwerken met connecties in de hoogst denkbare kringen in ons land en over een succesvolle zakenondernemer die de moord op JFK zou hebben opgelost. Heel interessant en lachwekkend om te lezen!

Het boek begint met een motto, een citaat van Aldous Huxley: ‘Facts do not cease to exist because they are ignored.’ Vervolgens opent het boek met de verwarde Tarik die op 29 januari 2015 de NOS-studio binnendrong. Aanvankelijk bestaat er onduidelijkheid over de motieven van Tarik. Wat deed hij daar en waarom? Voer voor complotdenkers. ‘Wat maakt iemand tot een complotdenker? Wat is nog normaal? En waar begint de gekte? Het zijn vragen die ik me bij het schrijven van dit boek over samenzweringsgelovigen en complottheorieën vaak heb gesteld.’ Het is terecht dat Maarten Reijnders deze vragen als uitgangspunt neemt. Het is soms te bizar voor woorden en ook wel weer heel aannemelijk in enkele gevallen van complottheorieën. Een ‘duivels dilemma’ in je denken is het gevolg.

‘Samenzweringsgeloof komt, net als religie of psychische stoornissen, in gradaties. De een is er ontvankelijker voor dan de ander, maar bijna iedereen valt wel eens voor de verleiding van de complottheorie.’ Heel subtiel zegt Reijnders eigenlijk dat het geloof in complotten in Nederland of daarbuiten gelijkgeschakeld wordt met een psychische stoornis. Interessant! ‘Een van de belangrijkste leerstukken van het samenzweringsgeloof is dat je onwelgevallige feiten mag negeren of wegredeneren. Complotgeloof nodigt uit tot een luie, gevaarlijke manier van denken.’

In Complotdenkers gaat Maarten Reijnders in het begin redelijk in op wat complotdenkers beweegt om zo te denken. Hoe komt het zover met je? In de rest van het boek gaat hij in op allerlei vormen van en verhalen over complottheorieën. Het boek leest prettig, met uitzondering van ontzettend veel taalkundige fouten en spelfouten. Het geeft het boek een zeer amateuristische uitstraling.

Matar, Hisham | De terugkeer

omslag-matar-defHisham Matar neemt ons in De terugkeer mee op een zoektocht naar het lot van zijn vader.

‘Ik wou dat ik tenminste een gelukkig man

Als vader had, die oud werd in zijn eigen huis –

Maar onbekende dood en stilte zijn

Zijn lot’

(ontleend aan Homerus’  Odyssee – een uitspraak van Telemachus die op zoek ging naar zijn vader Odysseus)

Vader Jaballa, een fervent tegenstander van de Libische dictator Ghadafi, is sinds 1990 spoorloos verdwenen.  Het gezin leefde sinds 1979 in ballingschap in Caïro, maar bleek daar uiteindelijk toch niet veilig te zijn voor Ghadafi.  Hisham is op achttienjarige leeftijd voor studie naar Londen gegaan, waar hij sindsdien altijd gewoond heeft.

De terugkeer begint in 2012 als Hisham en zijn vrouw Diana,  zijn Moeder en broer Ziad terugkeren naar Libië om hun familie daar te ontmoeten. Het regime van Ghadafi is verdreven, veel politieke gevangenen¸ waaronder een aantal familieleden van Matar,  zijn vrijgekomen, maar van Jaballa is er nog geen enkel spoor. Leeft hij nog? En als hij niet meer leeft, hoe is hij dan omgekomen? Waar, wanneer, waar is zijn lichaam begraven?

Hisham probeert op alle mogelijke manieren iets over het lot van zijn Vader te weten te komen.  Tijdens zijn zoektocht neemt hij ons mee naar het verleden aan de hand van herinneringen die ontmoetingen, foto’s en bepaalde plaatsen bij hem oproepen. Zo krijg je veel informatie over zijn  persoonlijk leven en zijn familie, maar ook over de recente geschiedenis van Libië en de impact die het regime van Ghadafi gehad heeft op het leven van zo velen.

Matar schrijft met een zekere afstandelijkheid  en soberheid over  de pijn van de ballingschap en de gruwelijkheden die hebben plaatsgevonden.  Het zijn juist die afstandelijkheid en soberheid die het verhaal zo sterk maken en die ervoor zorgen dat je als lezer diep geraakt wordt. Zijn persoonlijke gevoelens van verdriet, woede en onmacht weet hij zeer beheerst, maar tegelijk zeer indringend te verwoorden.

De vraag naar de waarheid over Jaballa’s lot wordt niet met honderd procent zekerheid beantwoord. Hisham moet genoegen nemen met  een waarschijnlijke versie van de gebeurtenissen.  Telemachus verwoordt de pijn van deze onzekerheid treffend!

De terugkeer is een prachtig boek: een boeiend persoonlijk verhaal dat raakt en tot nadenken stemt.

Visser, Carolijn | Selma, Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao

Carolijn Visser - Selma‘Selma, Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao’ mag gelezen worden als een eerbetoon aan de idealistische maar beslist niet naïeve Selma Vos. Vanwege haar joodse afkomst werd zij vervolgd tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar ze weet samen met haar vader te ontsnappen en onder te duiken.  Tijdens haar studie in Cambridge  ontmoet ze haar grote liefde: de  Chinese  Chang Tsao. Chang is overtuigd lid van de communistische partij van Mao en Selma deelt zijn ideaal: werken aan de opbouw van een socialistisch China.

Ideaal en werkelijkheid botsen, dat ervaren ook Chang en Selma en hun kinderen. Privileges voor de elite, de partij die het leven van Chang beheerst: Selma realiseert zich dat de werkelijkheid minder mooi is dan de droom van een rechtvaardige samenleving. Selma blijft, hoewel ze de Chinese nationaliteit heeft en haar man een prominent lid van de communistische partij is, een buitenstaander, net als haar kinderen Greta en Dop.

Visser geeft een overtuigend beeld van het leven in Peking vanaf 1957 en de ontwikkelingen in de Chinese Volksrepubliek. Selma, Chang en de kinderen ervaren aan den lijve de gevolgen van De Grote Sprong Voorwaarts als honger en gebrek het leven beperken. Uiteindelijk worden zowel Chang als Selma slachtoffer van de Rode Gardisten tijdens de Culturele Revolutie. De Nederlandse afkomst van Selma en het in diskrediet raken van het werk van Chang worden hun fataal. Selma, die aan Hitler ontsnapte, eindigt haar leven als gevangene van Mao.  Greta en Dop worden als zovelen verbannen naar het platteland en daarmee  lijken alle kansen op verdere studie en een leven in Peking verkeken.

Na jaren en een politieke koerswijziging wordt Chang gerehabiliteerd en uiteindelijk krijgen Dop en Greta toestemming om in 1976 op uitnodiging van de (stief)broers van hun moeder naar Nederland te gaan. Visser heeft dit boek geschreven op basis van gesprekken met Greta en Dop, familieleden van Selma die zij tijdens een bezoek aan Nederland in 1966 ontmoette en de briefwisseling die Selma met haar vader voerde.

Met ‘Selma, Aan Hitler ontsnapt, gevangene van Mao’ heeft Visser een zeer persoonlijke kijk op een dieptepunt in de Chinese geschiedenis gegeven. Selma roept bewondering op om haar trouw aan haar gezin, haar hoop op een betere toekomst en haar moed. De tragiek is echter dat die eigenschappen uiteindelijk haar ondergang hebben betekend. Visser verstaat de kunst om Selma heel dicht bij te brengen, ook dankzij de foto’s uit het familiealbum. Dit boek laat een diepe indruk achter en brengt geschiedenis tot leven!

Berg, Reinier van den | Weergenieten

Weer genieten - Reinier van den BergReinier van den Berg is een liefhebber van het weer. Hij maakt er zelfs zijn werk van en is als presentator van het weer regelmatig te zien bij RTL4. Daarnaast heeft hij vanuit zijn observaties in de natuur een missie om anderen het belang van duurzaamheid in te doen zien. In dit boekje echter gaat hij vooral in op de schoonheid en de emotie van het weer.

Het weer kan gevaarlijk zijn, het kan zacht zijn, het kan nat of koud zijn, het kan zonnig of benauwd zijn: Reinier ziet er altijd wel iets moois in. Dat onderbouwt hij met veel kennis. Het boek verschaft bijvoorbeeld inzicht waarom de langste dag lang niet altijd de warmste is (afkoelende of juist opwarmende invloed van de zee), hoe ijzel ontstaat (er valt neerslag uit een hogere en warmere luchtlaag), dat op de wadden een hittegolf nooit voorkomt (er is en zeer strikte bepaling van wat een hittegolf is en die wordt het snelst ver van zee bereikt) en dat het 93% van de tijd droog is (een jaar telt 8760 uren en het regent in Nederland gemiddeld 37.000 minuten ofwel 615 uur).

Emotie krijgt ook een ruime plaats in dit boek. ‘Als het buiten zachtjes waait, horen we het geluid van de wind amper. Maar omdat de wind riet of bladeren in beweging brengt, horen we wel het ritselen van de bladeren of het wiegen van het riet. Als de wind toeneemt, worden deze geluiden vanzelfsprekend luider. Bij storm raakt de hele lucht vervuld van windgeluiden. Het is een bonte kakofonie van tonen. Diepe bastonen en hoge fluittonen, het zit er allemaal bij. Persoonlijk kan ik intens genieten van zo’n stormachtig concert.’ Een schitterende climax. Emotie zit hem ook in de veelheid aan afbeeldingen die het boek kent. prachtige detailfoto’s, afgewisseld met fraaie sfeerplaten. De meeste foto’s zijn gemaakt door Teun Veldman.

Nog een belangrijk aspect waaruit blijkt dat het weer niet zomaar een baantje is voor Reinier van den Berg: er is een ruime plaats voor God ingeruimd als Schepper en Meester van het weer. Dat blijkt uit de vele (christelijke) gedichten die Van den Berg heeft opgenomen in het boek. Maar ook zijn er bijbelteksten en af en toe maakt Reinier zelf een toepassing, bijvoorbeeld door erop te wijzen dat de Bijbel opent met water, maar tegelijk toewerkt naar water dat eeuwig leven geeft.

Structuur

Qua structuur heeft Van den Berg wel een poging gedaan de inhoud te ordenen. Het boek opent met de winter (dus ook met de maand december) en werkt de opeenvolgende seizoenen en maanden af, die elk weer worden gekoppeld aan een meteorologisch fenomeen. Die laatste lijken er af een toe een beetje bijgezocht. Sommige zijn logisch, sneeuw en ijs heb je nu eenmaal vaker in januari dan in juli, maar van andere ontgaat me het verband. Waarom is het heelal bijvoorbeeld gekoppeld aan december? Daarnaast zijn de onderscheiden thema’s soms ook van een ander kaliber. Heelal, winterse kou, water, duurzaam; het zijn allemaal verschillende zaken.

Het maakt het werkje tot niet zozeer een leesboek met een stevige lijn, maar veel meer tot een aangenaam bladerboek waar je menig verloren momentje in verzeild raakt.

Steinz, Pieter | Lezen met ALS

naamloosPieter Steinz is niet meer. Een erudiete en bekende man heeft zijn strijd gestreden. ‘Of het nu om leven gaat of om dood, wij vragen alleen om werkelijkheid. Als we werkelijk op sterven liggen, laat ons dan de kou in onze uiterste ledematen voelen; als we leven, laten we ons dan aan onze taak wijden.’

In Lezen met ALS: literatuur als levensbehoefte neemt Pieter Steinz de lezer mee op reis door zijn ziekte naar het onverbiddelijke einde. Hij neemt de lezer mee naar tal van boeken die een onuitwisbare indruk op hem hebben gemaakt en heel veel betekenis hebben gegeven aan zijn leven, zijn ziekte, zijn strijd tegen ALS. En het is een ontroerend, waardevol en heftig boek geworden. Pieter Steinz krijgt het voor elkaar dat je als lezer je geheel identificeert met Steinz. Zijn benauwdheid wordt jouw benauwdheid, zijn ziekte wordt jouw ziekte. Zijn liefde, zijn passie voor het geschreven woord jouw passie. 52 columns over iets meer dan 52 boeken, 52 columns waarin hij zijn ziektegeschiedenis maar ook zijn jubel over het leven zelf beschrijft. Rauw, dan weer liefelijk, hard en direct, dan weer met een (ironische) lach, verdrietig en lusteloos, dan weer met opgeheven hoofd en blij, zo toont Pieter Steinz de lezer de werkelijkheid zoals die is, zoals die binnendringt in je bestaan. Voor even is zijn werkelijkheid mijn werkelijkheid.

Op 26 april (2014) schrijft Pieter Steinz: ‘Dat zal je altijd zien. Op de dag dat ik trots meldde dat ik sinds mijn diagnose nog geen nacht slecht had geslapen, zette de slapeloosheid in.’ Om dan te vervolgen met de Verzamelde gedichten van J.C. Bloem: ‘Denkend aan de dood kan ik niet slapen, en niet slapend denk ik aan de dood.’ Overdag verdiept Pieter zich in de poëzie van Bloem waarin hij op verschillende plaatsen aantoont hoe waar deze poëzie is. Om te eindigen met een loffelijke parodie op Bloem: ‘Dit heb ik bij mijzelven overdacht, filosoferend op een miezerige morgen. Een staat van insomnia waaraan na een week een eind kwam door een intakegesprek op het Centrum voor Thuisbeademing.’

Pieter Steinz had zich verzoend met zijn ziekte. Zijn motto ontleent hij aan dat van de trouwe haas uit Het sleutelkruid van Paul Biegel. Deze haas bewaakt het welzijn van de zieke koning Mansolein: ‘Zijn hart moet opgedraaid worden met sleutelkruid, en zolang dat er niet is, moet het maar met geroosterd brood.’

Literatuurliefhebber Pieter Steinz beschreef in het NRC in een weekboek zijn leven met ALS. Het werd een boek over leZen met ALS: ‘Over de troost van het lezen heb ik dus weinig te zeggen. Daar staat tegenover dat ik me de afgelopen twee jaar niet zou kunnen voorstellen zonder mijn favoriete boeken. En als er iets is waar ik plezier aan heb beleefd, dan was dat wel het schrijven over de boeken waarvan ik hou. Dat mag met recht een vertroosting genoemd worden.’

Gárdos, Péter | Ochtendkoorts

afbeelding OchtendkoortsOntroerend en enigszins bizar: Ochtendkoorts, het liefdesverhaal van de ouders van auteur Péter Gárdos. Gárdos kreeg na de dood van zijn vader uit handen van zijn moeder twee pakketjes met brieven: brieven van zijn vader aan zijn moeder en omgekeerd, geschreven tussen september 1945 en februari 1946 in opvangkampen in Zweden waar overlevenden van de concentratiekampen werden opgevangen en verpleegd.

Gárdos vertelt deze liefdesgeschiedenis vanuit het perspectief van zijn vader, Miklos genoemd.  Miklos, een Hongaar van geboorte, heeft volgens zijn arts niet lang meer te leven vanwege een ernstige vorm van tbc, maar daar wil Miklos zich niet bij neerleggen. Hij is jong, hij wil leven, hij wil trouwen en hij heeft haast. Hoewel zijn ochtendkoorts hem dagelijks bepaalt bij de ernst van zijn situatie, richt hij zich op de toekomst. Hij besluit 117 verschillende vrouwen, maar allemaal van Hongaarse afkomst en verblijvend in een opvangkamp, een identieke brief te sturen. Een aantal van hen reageert, waaronder Lili en tussen Miklos en haar ontstaat een band. Ook Lili heeft een kampverleden en is ernstig ziek en verzwakt in Zweden terecht gekomen.

Naast deze hoofdpersonen spelen nog diverse andere personages een rol die op een enkeling na met elkaar gemeen hebben dat ze een enorme drang naar een normaal leven hebben. Ze willen loskomen van alle verschrikkingen en een nieuwe wereld opbouwen.

Gárdos wisselt verhalende delen in Ochtendkoorts  af met de brieven die Miklos en Lili elkaar hebben geschreven en die brieven tonen ons twee mensen die, ondanks alles, hoop en verwachting van de toekomst hebben. Uiteindelijk komt het tot een ontmoeting die Gárdos met humor beschrijft. Dit samenzijn van drie dagen is bepalend voor hun toekomst: Lili en Miklos besluiten met elkaar te trouwen.

Tegenwerking blijft hen niet bespaard: een jaloerse vriendin, een arts die op de geringe levensverwachting van Miklos blijft hameren, verschillende religies. Maar het zijn uiteindelijk niet meer dan obstakels die overwonnen worden. Verrassend is de wending in de gezondheidstoestsand van Miklos.

Ochtendkoorts is een ontroerend liefdesverhaal, ook een verhaal dat je stilzet bij de nasleep van een oorlog met  tijdloze elementen die de situatie van toen overstijgen. Humor is een belangrijk ingrediënt: de streken van Miklos en zijn vrienden zijn soms echt lachwekkend.

Wat na lezen van dit boek bij blijft, is de geestkracht van Miklos en Lili, en de andere personages die een rol spelen, die het mogelijk maakt na een leven waarvan de verschrikkingen nauwelijks voor te stellen zijn, toch weer lief te hebben, vertrouwen te hebben, kortom: te leven. Dromen worden waargemaakt!

 

Steenbeek, Rosita | Rose

Rose - Rosita SteenbeekRosita Steenbeek ken ik vooral van haar boeken over Rome en andere Italiaanse steden, waarin ze de kunst verstaat het gewone dagelijkse leven heel boeiend te verwoorden. In Rose vertelt ze het levensverhaal van haar oma en toont in dit verhaal haar talent om de levensgeschiedenis van een ‘gewone’ vrouw  op een ontroerende en aangrijpende wijze weer te geven.

Rose Lehmkuhl is een Duits meisje uit Keulen, dochter van een Joodse moeder en een niet-Joodse vader. Het verhaal over Rose begint in 1920 met de bruiloft van drie neven van Rose. De familie van moederskant speelt een belangrijke rol in haar leven. Joodse feesten en belangrijke momenten in het familieleven worden zo veel mogelijk gezamenlijk gevierd. Bijzondere herinneringen zijn er aan het hotel Villa Rosa op het Waddeneiland Wangeroog dat gerund wordt door tante Röschen en Onkel Moritz.

Rose heeft een goede band met haar vader die beschadigd uit de Eerste Wereldoorlog is teruggekeerd. Als echter het huwelijk van haar ouders op de klippen loopt,  voelt Rose zich verraden en de haat die ze tegenover haar vader voelt, zal ze haar hele leven niet meer kwijtraken tot ze ontdekt dat hij altijd van zijn dochter is blijven houden en een belangrijke rol gespeeld heeft in het feit dat zijn Joodse ex-vrouw niet in de nazikampen is terechtgekomen.

Steenbeek geeft in Rose een beeld van de jaren ’20 en ’30 in Duitsland. De politiek wordt gekenmerkt door onrust, de economische crisis eist zijn tol en het opkomend fascisme maakt het leven voor de grote Joodse familie onzeker. Er moeten keuzes worden gemaakt: weggaan of blijven en hopen dat het uiteindelijk allemaal meevalt.

Rose ontmoet in 1929 een Nederlandse predikant, Gerhard Hugenholtz en het is liefde op het eerste gezicht. Vanaf 1931 woont ze in Nederland en ze is gelukkig met haar Gerhard. Ze krijgen twee kinderen, Hans en Margreth (moeder van Rosita Steenbeek) en oma Gretchen komt bij hen inwonen. Tot in mei 1940 de Duitsers Nederland binnenvallen, leiden ze een gelukkig gezinsleven en voelen Gerhard en Rose zich op hun plek in Klaaswaal.

Rose en Gerhard en ook oma Gretchen komen met de nodige spanningen de oorlog uiteindelijk relatief ongeschonden door. Als de oorlog voorbij is, begint het wachten op berichten: wie heeft de oorlog overleefd en wie is door de Nazi’s vermoord? Goede en verdrietige berichten wisselen elkaar af.

Steenbeek heeft met Rose een prachtig boek geschreven: een ontroerende herinnering aan haar oma, maar ook aan de grote Joodse familie waarin zoveel gaten geslagen zijn. Het verhaal begon met een drievoudige bruiloft, maar in 1945 kunnen er niet drie zilveren bruiloften gevierd worden en ook van de bruiloftsgasten ontbreken er te veel.

Rose, een familie in oorlogstijd, toont ons prachtige mensen die naar eer en geweten hun keuzes in het leven gemaakt hebben. Keuzes die soms heel veel hebben gekost maar waarbij ze trouw aan zichzelf en hun overtuigingen zijn gebleven.  Je leest dit boek in een adem uit, omdat je van de personages gaat houden en dat is een grote verdienste van Steenbeek.

 

 

Catharijneconvent | Kerkinterieurs in Nederland

Kerkinterieurs in Nederland - Catharijneconvent‘Meer en meer worden kerkgebouwen beschouwd als cultureel erfgoed, als verwijzingen naar de vele, ook spirituele ontwikkelfasen die onze samenleving heeft doorgemaakt. Het zijn krachtige ingrediënten van onze identiteit, die we telkens opnieuw moeten bepalen in een maatschappij die snel verandert van opvattingen, materiële entourage en samenstelling.’ Het is daarom dat museum Catharijneconvent de taak op zich nam niet alleen cultuur-historische attributen in haar pand in Utrecht te verzamelen en te tonen, maar ze nu ook te fotograferen en in boekvorm uit te brengen. Kerken verzamel je nogal moeilijk, vandaar.

Het levert een prachtwerk op. Het boek behelst de interieurs van 100 kerken, 18 uit de Middeleeuwen, 24 uit de 17e eeuw, 16 uit de 18e eeuw, 17 uit de 19e eeuw en 25 uit de 20e eeuw. De aandacht verspreidt zich over protestantse, rooms-katholieke en joodse kerken met immense of juist heel bescheiden afmetingen (en alles wat ertussen zit). Er zijn interviews opgenomen met een voorganger, met een organist, met trouwe bezoekers, met toeristen en ook met de fotograaf, voor wie hulde vanwege de schitterende en passende fotografie.

Uiteenlopend aanbod

Imposant is de imitatie van de St. Pieter in Rome die in Oudenbosch is neergezet: de Basiliek van de HH. Agatha en Barbara. De komst van een gedreven pastoor leidde tot twee initiatieven die Oudenbosch voorgoed op de kaart zetten: de stichting van een jongensinternaat en de bouw van de genoemde basiliek. Het is misschien wel Nederlands meest on-Nederlandse kerk, hoewel hij door de Nederlandse bouwmeester Pierre Cuypers  is gebouwd. Maar die naam komt veelvuldig voor in het boek en die voerde ook gewoon maar opdrachten uit.

Daarbij vergeleken is de dorpskerk van Krewerd eufemistisch bescheiden te noemen, maar dat is het leuke aan dit boek: in de meest onooglijke kerkjes weten de schrijvers nog veel unieke details te ontwaren en valt er nog veel af te leiden over kerkbouwprincipes van die tijd.

Ook mooi: de schuilkerken worden zichtbaar gemaakt. Dat zijn veelal kerken die in de tijd van de nadere reformatie niet in de openbare ruimte geduld werden en slechts vermomd als huis of andersoortig pand mochten bestaan. Het zijn er aardig wat en het geeft met terugwerkende kracht een beeld van een intolerant Nederland dat wij niet meer kennen.

Het boek wordt ingeleid door Justin Kroesen en Sible de Blaauw. De schrijvers geven een mooi overzicht waarom welke interieurstijl in welke periode leidend was, wat het effect is geweest van heftige perioden als de Reformatie met de Beeldenstorm, maar ook wat het dreigende gevaar is van de secularisatie. Maar het gaat de heren vooral om het verlies aan historisch cultuurgoed, niet om de teloorgang van het geloof. Want dat stalt dit boek natuurlijk ook wel heel duidelijk uit.

Gohlke, Cathy | Het geheim van mijn moeder

het geheim van mijn moeder - Kathy GohlkeCathy Gohlke is een talentvol schrijfster. Meerdere boeken van haar werden bekroond met de prestigieuze Christy Award. Cathy is getrouwd, heeft twee kinderen en woont in Elkton (Maryland U.S.A). Haar boek Het geheim van mijn moeder is de vierde roman van Cathy Golhke die in het Nederlands vertaald is. In Het geheim van mijn moeder schildert ze op indringende wijze de verschrikkingen van de Holocaust en de emotionele nasleep daarna.

Hannah Sterling probeert na de dood van haar moeder de draad van haar leven weer op te pakken. Toch blijft ze met veel vragen en onvrede achter. Ze heeft altijd verlangd naar een betere relatie met haar moeder. Maar zij bleef haar leven lang een vreemde voor haar. ‘’Hoe kon ik een ouder verliezen die ik nooit gehad heb (…) als ik al verdriet heb, dan is het om alles wat er nooit geweest is’’ Wanneer ze noodgedwongen een pauze moet nemen van haar werk als onderwijzeres, gebruikt ze deze tijd om te zoeken naar antwoorden achter de geheimen van haar moeder. Ze komt erachter dat ze nog een grootvader in Duitsland heeft. Wanneer ze op uitnodiging van hem afreist naar Duitsland, lijkt dit de perfecte mogelijkheid om antwoord te krijgen op haar vragen en in vrede verder te kunnen leven. Maar wanneer ze in Duitsland een schokkende ontdekking doet, lijkt de vrede verder weg dan ooit. Wat Hannah ontdekt, schaadt haar vertrouwen in zichzelf, haar familie en in haar vermogen om de waarheid en het goede in anderen te zien.

Het geheim van mijn moeder is een boek waar je absoluut je hoofd bij moet houden. Dit komt doordat er twee verhaallijnen lopen met heel veel personages. Toch is het een boek dat boeit tot de laatste letter. Elke keer als je erachter lijkt te zijn wat het geheim van Hannah’s moeder is, krijgt het verhaal een nieuw inzicht waardoor je in twijfel gebracht wordt en snel verder wilt lezen om achter de geheimen te komen. De boodschap die Cathy Gohlke meegeeft is dat wij een keuze hebben wanneer mensen ons iets verschrikkelijks aangedaan hebben. Óf leven in wrok, of kiezen voor vergeving, wat er toe leidt dat we bevrijd worden van de haat en wrok die ons in zijn greep kan hebben.

Stigchel, Stefan van der | Zo werkt aandacht

Voor je deze recensie gaat lezen, verplicht ik je het bovenstaande youtubefilmpje te bekijken.

Zo werkt aandacht - Stefan van der StighelZo, nu je het onderwerp zelf hebt ondergaan, snap je de relevantie van dit boek en dat aandacht niet altijd een goede waarneming oplevert.

Wat uitgeverij Maven goed doet, is wetenschappelijke onderwerpen aantrekkelijk maken. Dit keer mag Stefan van der Stigchel het onderwerp ‘aandacht’ bespreken. Hij geeft goed inzicht in waarom we zaken om ons heen opmerken of juist niet. En veel, heel veel voorbeelden van opmerkelijke onderzoeken en experimenten. Bijvoorbeeld: iemand wordt geholpen aan een balie. De baliemedewerker duikt even onder de balie om iets te pakken, maar een vervangende medewerker komt overeind. 75% procent van de mensen heeft dat niet door. Dat komt doordat we gefocust zijn op de handeling, niet op de persoon die er staat.

Efficient

Onze zintuigen zijn namelijk erg efficiënt. Ze pikken het stukje informatie dat we nodig hebben feilloos op, maar negeren vrijwel alle andere informatie die ook op ons afkomt. Bijvoorbeeld als we autorijden. Waarschijnlijk zien we de witte lijnen aan weerszijden van de weg en de auto die een eindje voor ons rijdt. Maar een heleboel ander informatie ontgaat ons, simpelweg omdat de informatie irrelevant is. Van der Stigchel begint zijn boek dan ook met een voorbeeld uit het verkeer: de Coentunnel. Sinds die heropend is in 2014 en er een speciale wisselbuis in zit, zijn er al ettelijke (dodelijke) ongevallen gebeurd. Verschillende bestuurders merkten de dikke, rood-witte slagboom niet op en reden er frontaal tegenaan. Onvoorstelbaar, zou je zeggen, zo’n ding zie je toch? Toch zijn de ontwerpers er niet in geslaagd de Coentunnel en die slagboom zo vorm te geven dat de aandacht wordt gevestigd op het al of niet in gebruik zijn van die wisselbuis.

Een ander aspect van aandacht is dat onze ogen maar een heel klein deeltje hebben dat scherp ziet. Hou je ogen maar eens gericht op de foto van de cover hier linksboven aan, en probeer zonder je ogen te bewegen te lezen wat er rechts naast staat. We leven met de illusie dat we alles heel scherp kunnen zien, maar in feite is dat maar een heel klein beetje. Onze hersenen vullen het deel dat we niet scherp zien op basis van ervaring in.

Al met al een heerlijk boekje over de werking van onze waarneming. Leerzaam!